Europejskie Dni Dziedzictwa 2019 w Żaganiu

Tegoroczne obchody Europejskich Dni Dziedzictwa w naszej Bibliotece poświęcone były szczególnej grupie etnicznej, która po II wojnie światowej osiedliła się na Ziemiach Odzyskanych, góralom czadeckim. 

Wciąż kultywują swoje tradycje i zwyczaje, zakładają zespoły i chętnie prezentują swoje tańce i pieśni oraz stroje.

19.09.2019 r. o godz. 17.00 w holu Pałacu Książęcego przed wejściem do Biblioteki odbyło się spotkanie z żagańskim zespołem górali czadeckich JODEŁKI. Kierownik artystyczny, Mirosław Delost, za pomocą prezentacji multimedialnej, przedstawił historię górali czadeckich, ich wędrówkę na Bukowinę i powrót do Polski po II wojnie światowej. Opowiedział też o zespole Jodełki.

Wydarzenie trwało prawie 2 godziny, a towarzyszyła mu prezentacja, prelekcja oraz występ zespołu. Były tańce, muzyka i śpiew oraz barwne stroje ludowe.  

Uczestnicy imprezy otrzymali porcję wiedzy o tej wyjątkowej, pieczołowicie pielęgnującej swoje tradycje grupie ludzi, którzy są naszymi sąsiadami, pracownikami i współpracownikami, przyjaciółmi, członkami naszych rodzin – są wśród nas.  Rozdano również dostarczone przez koordynatora wojewódzkiego pamiątkowe gadżety.

Górale czadeccy

Górale czadeccy zaliczani są do grupy etnograficznej górali polskich. Ich matecznikiem jest ziemia czadecka, należąca przed wiekami do górnych Węgier a obecnie znajdująca się w północno- zachodniej Słowacji. Na przełomie XVIII i XIX wieku, górale z czadeckiego rozpoczęli wędrówkę „za chlebem” (używając psich zaprzęgów) w kierunku wschodnim - wzdłuż Karpat, na austriacką Bukowinę. W górzystej części Bukowiny zakładali wioski, np. Pleszę, Sołoniec, Dunawiec, pielęgnując gwarę i obyczaje polskie oraz religię katolicką. Żyli głównie wśród Rusinów, Rumunów i Niemców, prawosławnych i grekokatolików. Wśród sąsiadów byli też przedstawiciele innych narodowości i wyznań. W wyniku przeludnienia wiosek pod koniec XIX w., część z nich emigrowała do Bośni i Brazylii. Po II wojnie światowej, większość górali czadeckich opuściła Bukowinę i Bośnię, udając się zorganizowanymi transportami kolejowymi do Polski na tzw. Ziemie Odzyskane. Ich potomkowie obecnie żyją wśród nas, min. w Wichowie, Brzeźnicy, Karczówce, Złotniku, Zbylutowie, Parowej… Żyjąc w rozproszeniu, założyli w Polsce 14 zespołów folklorystycznych, które stale istnieją (a na Bukowinie jest 5 takich zespołów). Najstarsze to „Pojana” w Piławie Dolnej oraz „Watra” w Brzeźnicy. Wszystkie grupy pieczołowicie pielęgnują barwny folklor górali czadeckich.

Zespół Górali Czadeckich „Jodełki” z Żagania istnieje od 2003 roku. W swojej działalności skupia się na dbaniu o autentyczny folklor ojców i przekazanie go młodszemu pokoleniu. Zespół koncertował na międzynarodowych festiwalach folklorystycznych w Polsce, Niemczech, Rumunii, na Ukrainie i na Węgrzech. Jest częstym gościem lokalnych i regionalnych inicjatyw kulturalnych i folklorystycznych. Żagańskie „Jodełki” zainicjowały w 2006 roku cykl 11 Bukowińskich Kolędowań integrujących górali czadeckich i pielęgnujących obyczaje bożonarodzeniowe, w tym przepiękne góralskie pastorałki.

Mirosław Delost, żaganianin, nauczyciel, historyk, muzyk, autor publikacji i wystaw dotyczących tematyki górali czadeckich i Bukowiny, instruktor tańców góralskich i kierownik kapeli zespołu „Jodełki”, członek Stowarzyszenia Kultury Górali Czadeckich w Żaganiu, kolekcjoner góralskich pamiątek, kierownik i współinicjator odbywajacych się w rożnych miejscowościach spotkań – Bukowińskie Kolędowanie, członek Jury w konkursach piosenek folklorystycznych, folkowych i innych, prowadzący lokalne inicjatywy, prelekcje, spotkania w szkołach i występy zespołów, mające na celu promowanie i pielęgnacje tradycji górali czadeckich.

                                                                                                                    Mirosław Delost

Mirosław Delost to żaganianin, nauczyciel, historyk, muzyk. Jest autorem publikacji i wystaw dotyczących tematyki górali czadeckich i Bukowiny, kolekcjonuje góralskie pamiątki. Jest też instruktorem tańców góralskich i kierownikiem kapeli zespołu „Jodełki” oraz członkiem Stowarzyszenia Kultury Górali Czadeckich w Żaganiu. Był współinicjatorem i jest kierownikiem odbywających się w różnych miejscowościach spotkań – Bukowińskie Kolędowanie. Pełni funkcję członka Jury w konkursach piosenek folklorystycznych, folkowych i innych. Prowadzi też lokalne inicjatywy, mające na celu promowanie i pielęgnacje tradycji górali czadeckich: prelekcje, spotkania w szkołach i występy zespołów.

W poście wykorzystano zdjęcia Jana Mazura, za które pięknie dziękujemy. Dziękujemy również  panu Mirosławowi Delostowi za współpracę, a zespołowi Jodełki za dostarczenie nam pięknych doznań muzycznych, tanecznych oraz za wiedzę. Było naprawdę pięknie i sympatycznie.

Musimy to powtórzyć :-) Koniecznie.